Bir Batılı Çocuğun Ana Diliyle Verdiği Mesaj

   Geçmişle günümüz arasında irtibat sağlayan ana unsur lisandır. Bugünün dünyasında en çok sıkıntı yaşadığımız konuların başında geçmişte yazılmış eserleri anlayamama problemi gelmektedir. Geçmişte yazılmış eserleri, belgeleri ve edebi ürünleri okuyamayan, anlayamayan bir kişi o zamanla bağlarını koparmış demektir. Mesela, bugün bir Batılı çocuğun tarih ilmini rahatlıkla yorumlama yeteneğine sahip olduğu, geçmişte yaşanmış olaylara birinci el kaynaklardan ulaşarak tahlil etme becerisi taşıdığı görülebilir. Peki bu nasıl oluyor? Buna bir İngiliz çocuğu üzerinden misal verebiliriz.

   İngiltere eğitim sisteminde daha erken okul dönemlerinden itibaren tarih ilminin metodolojisine dair eğitimler verilir. Çocuk, üniversite seviyesine gelmeden önce kültürünün binlerce yıllık bütün teferruatlarını bünyesinde barındıran ana dili sayesinde, araştırıp okuyarak bir tarihçi refleksiyle yazıp düşünebilme becerisine sahip olabilmektedir. Bunu da ülkesinin kendisine sunduğu eğitim sistemlerinin bir katkısı olarak yapabilmektedir. Zaten binlerce yılın birikimini ihtiva eden arşivleri de her türlü bilgi, belge ve kaydı barındırdığı için öğrenciler, bu avantajı çok iyi değerlendirebilmektedirler. Hatta bir İngiliz çocuğu, kendisine verilen 1000 yıl öncesi ile ilgili ödevini, arkadaşını arşivde ikindi çayına davet ederek beraberce hazırlayabilir.

   Bu özgüven dilinin kendisine sağladığı avantajlar sayesindedir. Çünkü gittiğinde bir tercümana ihtiyaç duymadan araştırmasını çok rahatlıkla yapar. Hatta istediği döneme ve olaya ait arşiv kaydını veya eseri tozlu raflardan indirip günlük bir gazeteyi okur gibi anlama ve tahlil etme imkânına sahiptir. Yani çocuklar, daha erken yaşlardan itibaren bir tarihçinin sahip olduğu birçok meziyete haiz olarak hayata hazırlanabilirler. En netameli ve karmaşık mevzuların kaynaklarına bile birinci elden ulaşıp rahatlıkla olaylara tenkidî cepheden bakma imkanına sahip olabilmektedirler.

   Bir İngiliz öğrenci, herhangi bir kitabevine gidip ilgili dönem hakkında yazılmış ikinci el kaynaklarla kendi araştırmaları neticesinde ulaştığı birinci el bilgileri karşılaştırma imkanına sahip olabilir. Böylece doğru bilgileri kıyaslama ve tenkidî bir bakış açısıyla yorumlama imkânı bulur.

   Bu ne kadar muazzam bir hâl! Yani Magna Carta ile ilgili o dönem yazılmış bir eseri raflardan indirip okuyabilir, notunu alıp başka bir kaynaktan iktibas ettim demeye ihtiyaç bile duymadan eser hakkındaki görüşlerini öğretmenine sunabilir. Üstelik bunu normal seviyede bir okul öğrencisi sıfatıyla yapar.

   Düşünsenize bu ülkede yaşıyorsunuz. Öğretmen size bir ödev veriyor. Siz de bir tarihçinin pahalı kitabını satın almadan olaylara objektif bir bakış açısıyla yaklaşabileceğiniz bütün argümanlara hemen sahip olabiliyorsunuz. Ayrıca ülkeniz sizi bu konuda teşvik bile ediyor. Hatta eğer araştırmacı iseniz aldığınız şifrelerle evinizden bütün belgelere ulaşabiliyor, “okuyamadığım kelime” muhabbetlerine girmeden bütün çalışmalarınızı tamamlayabiliyorsunuz. Üstelik size görevliler yüksek lisans veya doktora öğrencisi olup olmadığınızı, araştırmacı rolünüzün veya gerekli izinlerinizin olup olmadığını sormadan herhangi bir devlet arşivlerinden 1000 yıl önceki eserlerden araştırmanızı yapabiliyorsunuz. Peki sıradan bir İngiliz çocuğu böyle bir araştırmacı kimliğini nasıl kazanmış olabilir? Tabi ki değiştirilmemiş lisanı sayesinde… Yani bu paha biçilmez zenginlik, ecdadından kendisine kalan, bozulmamış ve değiştirilmemiş saf lisanlarıdır. Bu sayede nelere kavuşuyorlar peki? Mesela, dedesinden kalma mektupları birilerine tercüme ettirmeye muhtaç olmuyorlar. Üstelik, evinin bir köşesinde bulduğu bir yazının dua mı beddua mı olduğunu bir casus hüneriyle okutacak birilerini arama ihtiyacı da hissetmeden… Ayrıca önünden geçtiği tarihi eser üzerindeki yazıya bön bön bakmıyorlar mesela… Bununla birlikte daha üzerinden yarım asır geçmemiş şair ve yazarlarının eserlerindeki kelimeleri kendi dillerine çevirmek için lügat aramıyorlar. Yani İngilizceyi İngilizceye çevirme dertleri hiç yok! Bilakis en eski şairlerinin şiirlerini okullarında takır takır okuyup bir de ezberliyorlar. Sokakta, evde ve işyerlerinde de eski kelime yeni kelime muhabbetleri yok! Üstelik okullarında “eski kelime kullanırsan seni dersten bırakırım” diyen hocaları da yok! Bunun için de herkes doğru bilgiye ve kaynağa çok rahat ulaşabildikleri için başta tarih kitapları olmak üzere beşerî bilimlere ait eserlerde manipülasyon yapma cüretinde bulunup ders kitaplarında sahte kahramanları göklere çıkaramıyorlar. Ayrıca geçmişle bugün arasındaki kıyaslamayı münevver geçinen kişilerin ideolojilerini akıtarak hazırladıkları tarih kitaplarından öğrenmelerine de ihtiyaçları kalmıyor. Bugün geldikleri nokta, bütün dünyada dilleri konuşulan bir millet! Bu misal, dilleri değiştirilmemiş bütün milletler için de geçerlidir. Dolayısıyla hakimiyet ve güç ile motivasyon arasında çok yüksek bir alaka olduğu kesindir.

   Peki bizim tarafta durum nedir! Bir çınar misali kökü çok çok derinlerde olan bir millet, bilerek ve isteyerek birilerinin belirlediği kalıba kendini niçin hapseder? Buna da bir sonraki yazımızda değineceğiz inşallah. Haydi kalın selametle!